خودروهایی که با سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند، موتورهای درون‌سوز دارند. کارکرد این موتورها بسیار جذاب و البته هوشمندانه است. برای تولید یک خودرو نیاز به قطعات بسیار متنوعی خواهد بود که شامل قطعات موتور، گیربکس، سیستم برق‌رسانی، بدنه، اجزای داخلی کابین و بسیاری قطعات می‌شوند. یکی از آن‌ها شمع موتور نام دارد.
همه ما می‌دانیم که در موتورهای درون‌سوز، سوخت فسیلی می‌سوزد تا انرژی لازم برای حرکت خودرو فراهم شود. تبدیل این انرژی شیمیایی به انرژی مکانیکی در نوع خود جالب و بسیار پیچیده است، اما می‌خواهیم به شروع این پروسه توجه کنیم. به نظر شما کدام قطعه باعث شروع کارکردن موتور و حرکت ماشین می‌شود؟
این مطلب برای آشایی بیشتر شما با شمع موتور نوشته شده است. تا انتهای مطلب با فروشگاه لوازم یدکی رادیس کار همراه باشید و به صفحه محصولات شمع موتور بنز، شمع موتور بی ام و نیز سر بزنید.
شمع موتور چیست؟
قطعات زیادی هستند که در شروع پروسه احتراق باید به‌درستی کار کنند، اما مهم‌ترین آن‌ها شمع موتور خواهد بود. در واقع شمع موتور قطعه‌ای است که جرقه موردنیاز برای شروع شدن فرایند احتراق را ایجاد می‌کند. ازاین‌رو به شمع موتور قطعه شروع‌کننده فرایند می‌گوییم که اگر همه قطعات هم به‌درستی کار کنند و سوخت درون موتور وارد شود، اگر شمع جرقه‌ای ایجاد نکند عملاً هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد.
محل نصب شمع موتور
همان‌طور که از نام این قطعه پیداست، انواع شمع موتور باید در همین قسمت نصب شوند. باتوجه‌به ظرفیت و قدرت موتور لازم است از شمعی متفاوتی استفاده شود، اما در حالت کلی بر روی هر سیلندر در موتور یک شمع قرار می‌گیرد که وظیفه شروع فرایند احتراق را برعهده خواهد داشت.
عملکرد شمع موتور به چه صورتی است؟
مبنای تولید انرژی توسط موتور و حرکت خودرو در واقع مربوط به حرکت پیستون‌ها درون سیلندرها است. برای شروع این فرایند نیاز به انرژی زیادی خواهد بود که از طریق احتراق به دست می‌آید. اما توجه داشته باشید که در موتورهای درون‌سوز، سوخت به طور خودکار مشتعل نخواهد شد و نیاز به یک آغازگر خواهد داشت.
شروع فرایند عملکرد شمع موتور به این صورت است که با کمک قطعه‌های دیگر مانند پمپ‌بنزین، سوخت به موتور می‌رسد. همان‌طور که گفتیم روی هر سیلندر یک شمع نصب می‌شود و هنگامی که پاشش سوخت درون سیلندر آغاز شد، شمع جرقه‌ای ایجاد می‌کند که باعث منفجر شدن سوخت می‌شود.
همین سازوکار ساده باعث حرکت پیستون درون سیلندر می‌شود و در نهایت خودرو به حرکت در خواهد آمد. جالب است بدانید که این پروسه هنگام روشن بودن ماشین، بارهاوبارها به‌صورت مداوم باید تکرار شود و خرابی شمع خودرو می‌تواند عملاً موتور را از کار بیندازد.
اجزای تشکیل‌دهنده شمع موتور
شاید با نگاه‌کردن به ابعاد شمع موتور، تصور کنید که این قطعه، اجزای بسیار کمی دارد، اما این‌طور نیست. شمع موتور برای ایجاد جرقه باید با جریان الکتریکی بسیار قوی کار کند و همین موضوع باعث شده تا برای تولید آن از متریال بسیار باکیفیت استفاده شود. به‌طورکلی اجزای تشکیل‌دهنده یک شمع به شرح زیر هستند:
- ترمینال
- عنصر مقاوم یا رزیستور
- شکاف
- فنر
- بدنه
- عایق سرامیکی
- ماده مهروموم
- عایق
- واشر
- الکترود زمین
- الکترود مرکزی
- روکش الکترود
انواع شمع موتور
همان‌طور که می‌دانید موتورهای درون‌سوز با قدرت‌های مختلفی تولید می‌شوند و هرکدام برای شروع پروسه احتراق نیاز به شمع خاصی دارند. باتوجه‌به طراحی و ساختار هر موتور لازم است از نوع خاصی از شمع استفاده شود که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
شمع‌های سردوگرم
کوتاه بودن یا بلند بودن پایه شمع نشان می‌دهد که از نوع سرد یا از نوع گرم است. شمع‌های سرد پایه کوتاهی دارند و در مدت‌زمان کوتاهی پس از احتراق دمای خود را از دست می‌دهند. استفاده از این نوع شمع برای موتورهایی رایج است که دمای بالایی دارند.
در نقطه مقابل شمع‌های گرم پایه‌های بلندی دارند که دمای حاصل از احتراق را برای مدت بیشتر در خود حفظ می‌کنند. این نوع شمع‌ها را عموماً در موتورهایی به کار می‌برند که دمای پایین‌تری تولید می‌کنند.
شمع‌های چند الکترودی
هر شمع برای ایجاد جرقه نیاز به الکترود دارد و با هر بار جرقه‌زنی مقداری از عمر این الکترود کم می‌شود. در شمع‌های چند الکترودی همان‌طور که از نامشان پیدا است، چند الکترود منفی وجود دارند که با هر بار جرقه زدن، جایشان را با الکترود بعدی تعویض می‌کنند. به‌این‌ترتیب هر الکترود جرقه کم‌تری تولید کرده و در نهایت طول عمر شمع بالاتر می‌رود.
شمع‌های نیکلی
این شمع‌ها طول عمر کوتاه‌تری به نسبت انواع دیگر دارند و دلیل آن هم مقاومت گرمایی کم‌تر است. به‌طورکلی این شمع‌ها مصرف سوخت موتور را کمی بالا می‌برند و توصیه می‌شود هر ۲۰ هزار کیلومتر تعویض شوند. الکترود مثبت در این شمع‌ها به‌صورت تخت طراحی شده که دقت تولید جرقه را کاهش می‌دهد.
شمع‌های سوزنی
تفاوت این شمع‌ها با نوع معمولی در این است که الکترود مثبت آن به شکل سوزنی طراحی شده است. این کار باعث شده تا جرقه تولید شده به شکل دقیق و در راستای سیلندر باشد. در نهایت این شمع‌ها جرقه‌های باقدرت بالاتر و دقیق‌تر تولید می‌کنند که مصرف سوخت را کاهش می‌دهد.
پاسخ به سؤال شمع موتور چیست، چندان دشوار نخواهد بود. این قطعه برای ایجاد جرقه و شروع کردن فرایند احتراق در موتور به کار می‌رود و عملکرد صحیح آن روی قدرت و مصرف سوخت ماشین تأثیر زیادی دارد. به همین دلیل هم توصیه می‌کنیم شمع موتور چند الکترودی یا سوزنی را برای خودرو خود تهیه کنید که کارایی و دوام بالاتری دارند.
